De laatste jaren horen we veel over efficiënt rijden met verminderde uitstoot om het broeikaseffect te verminderen. België behoort tot de wereldtop als het gaat over astma door de stikstofoxide van de eens zo populaire diesel auto. Ondanks vernieuwingen zoals AdBlue, die van de nieuwste diesels zuinige én schone wagens maakt, is het hek van de dam en adviseerde zelfs de VAB recent voor het eerst tégen de dieselauto. Alleen voor degenen die meer dan 30.000 kilometer per jaar afleggen, of bijvoorbeeld een aanhanger trekken, is een diesel economisch nog interessant, klinkt het. Maar zelfs dan is het moeilijk rijden met een diesel, de meeste grootsteden hebben Lage Emissie Zones waar veel diesels helemaal niet meer naar binnen mogen.
Wellicht is het beter om te kijken naar elektrisch rijden? Hybriden en volledig elektrische voertuigen hebben veel voordelen, van belastingvoordeel tot veel lagere onderhoudskosten in het geval van volledig elektrische auto's. Er zijn natuurlijk ook nadelen, zoals de hoge kosten voor vervanging van de tractiebatterij. Maar wat zijn de voor-en nadelen van de verschillende elektrische wagens?
Hybriden: de tussenweg
Een hybride wagen is een kruising tussen een auto met een verbrandingsmotor en een elektrische motor. In hun verschillende variaties is de hybride al jaren de meest populaire elektrische wagen in België. In de simpelste versie worden enkele elektrische componenten toegevoegd aan een wagen met een normale verbrandingsmotor. In zo’n licht hybride systeem zal de verbrandingsmotor zichzelf vaak volledig uitschakelen indien mogelijk, zoals bij het afdalen van een helling of voor een stoplicht. Het hybride systeem zorgt ervoor dat de verbrandingsmotor onmiddellijk opnieuw kan worden opgestart en kan hulpsystemen van de auto aandrijven, zoals de stereo of airconditioning.
Het is een hybride systeem dat niet veel kost, brandstof bespaart en de prestaties van de auto verbetert, maar je kunt er niet voor kiezen om slechts elektrisch te rijden. Voorbeelden van simpele hybriden zijn de Audi Q8 en de Mercedes-Benz CLS die een 48-volt batterij gebruikt om het hybride systeem aan te drijven. Maar meer populair in België is de volledig hybride wagen. Deze hybride gebruikt een kleinere verbrandingsmotor om vermogen te leveren bij hogere snelheden en belasting, en een elektrisch systeem met batterij om de wagen bij lage snelheden en lage belasting te verplaatsen. Hierdoor kan de verbrandingsmotor zeer efficiënt functioneren, wat een uitstekend brandstofverbruik oplevert, vooral in binnen de stad. Toyota bracht de Prius in 1997 als eerste hybride op de markt.
Plug-in Hybriden
De volgende ontwikkeling was de plug-in hybride: een stekkerauto, die aan de laadpaal opgeladen kan worden. Met de tractiebatterij van de wagen kan zo’n 50 kilometer volledig elektrisch worden gereden, en de verbrandingsmotor wordt ingeschakeld als je langere afstanden rijdt of om meer vermogen vraagt. Voorbeelden zijn de Mitsubishi Outlander, Volkswagen Golf GTE en de Mercedes-Benz GLC350e 4matic.
Een nadeel is dat door de toevoeging van elektrische systemen het gewicht toeneemt en daarmee het energieverbruik. Maar je kunt al bijna volledig elektrisch rijden aangezien de Belg gemiddeld slechts 42 km per dag rijdt, en de kleine tractiebatterij van een hybride gaat zo’n 40 à 50 km mee. Dat je ook langere afstanden kunt rijden zonder zorgen verklaart de populariteit van de plug-in hybride in België, waar er lange tijd weinig laadpalen te vinden waren.
Een laatste hybride optie is een elektrische auto met een verbrandingsmotor die niet de as, maar een dynamo aandrijft waarmee de batterij bijgeladen kan worden, zoals de BMW i3 met range-extender. Dit is typisch voor gebruikers die elektrisch willen rijden, maar één keer per jaar z.s.m. in Barcelona moeten zijn maar vlieg- en trein angst hebben. De modellen zijn zeldzaam gelijk deze klanten en lijken snel uit te sterven.
De volledig elektrische auto
De volledig elektrische auto is hét model waar alle fabrikanten de laatste jaren vol op inzetten. Deze wordt aangedreven door één of meerdere elektromotoren die hun energie van een zware tractiebatterij halen. Een elektrische auto heeft weliswaar weinig onderhoud nodig omdat er minder bewegende mechanische onderdelen zijn, maar de technologie om de tractiebatterij te optimaliseren en de aandrijving te decentraliseren is uitermate complex.
Een elektrische auto vervuilt niet aan de uitlaat, maakt veel minder lawaai én is de goedkoopste optie per kilometer. En door de talloze subsidies is ook de aanschafprijs verbeterd. De nadelen zijn de lange oplaadtijden en het nog steeds onderontwikkelde laadnetwerk, alhoewel dat dit de afgelopen jaren sterk is toegenomen: in 2018 steeg het aantal palen met 72%, en in 2019 met maar liefst 111%. De hoge koppel en de uitstekende wegligging vereisen meer van de banden: normale autobanden onder een elektrische auto kunnen maar liefst 30% sneller slijten. De nieuwe banden die nu op de markt komen hebben daarom een geoptimaliseerde profiel en drukverdeling om onregelmatige slijtage te voorkomen en beter met de snelle acceleratie om te kunnen gaan, én produceren minder lawaai. Bovendien kunnen speciaal voor de elektrische wagen ontworpen banden de reikwijdte met maar liefst 5 à 10 verhogen.
Maar hoe gaat het nu met de verkopen van de elektrische auto sinds sommige premies verlaagd zijn? Ondanks het afschaffen van de aankooppremie hoeven Vlamingen nog steeds geen inschrijving of wegentaks te betalen dus aan redenen om er één aan te schaffen ontbreekt het niet. Er is al wel berekend dat de Covid-19-crisis de omzet van de automobielsector in 2020 met meer dan 20% zal doen dalen, en de elektrische wagens zullen aan deze negatieve tendens niet ontsnappen. Vooralsnog zijn de best verkopende elektrische wagens in België de Nissan Leaf, Volkswagen E-Golf, Tesla en BMW i3.
Tot slot
En er zijn nog 2 bijzondere elektrische auto’s het vernoemen waard. Zo is er al een auto op waterstof die door middel van een waterstofcel de auto van stroom voorziet. Toyota en Hyundai bieden al modellen te koop aan maar waterstof kan slechts bij weinig tankstations getankt worden, alhoewel er een half dozijn meer in aanbouw zijn. Verder is de auto op zonne-energie in aantocht, zoals de Lightyear One, een zonne-mobiel van onze eigen Lowie Vermeersch. De technische ontwikkeling is zo geavanceerd dat de Lightyear One in België 8.000 kilometer per jaar kan rijden, louter op zonne-energie.
Te midden van al deze experimentele vernieuwingen is de elektrische wagen volwassen geworden tot dé oplossing voor de problemen van mobiliteit en vervuiling. Van de tractiebatterij kan tot maar liefst 96% gerecycled worden, wat meer is dan het gemiddelde van 88% voor België, en door het toenemende gebruik van groene energie stoot een elektrische auto de laagst mogelijke CO² vervuiling uit. Bovendien gaat de tractiebatterij veel langer mee dan gedacht: veel elektrische auto’s van de eerste generatie rijden inmiddels al bijna 10 jaar met de originele batterij!